Nömrə 1 Ambulatoriya
Daha çox xalq arasında “panik atak” və yaxud da “panik tutma” adı ilə bilinən panik pozuntudan bəhs edəcəyik. Əslində demək lazımdır ki, “panik atak” ifadəsi bəzən xalq arasında doğru anlamda istifadə olunmur. Ya “panik pozuntu” nəzərdə tutulur və yaxud da ümumiyyətlə, hər hansı bir “təşviş pozuntusu” nəzərdə tutulur. Bu gün buna bir az açıqlama gətirəcəyik.
Cəmiyyətdə onsuz da qarışdırılan məfhumlardan biri də bu psixiatr, psixoloq, nevroloq, nevropatoloq anlayışlarıdır. Əslində eyni şeydir amma yəni son vaxtlar nevroloq nevropatoloq… Bəzən pasiyentlər soruşur ki: “Nevropatoloqamı gedim, yoxsa nevroloqamı?” Yəni bəzən bu anlayışlar belə qarışmağa başlayır.
Yeniyetmələrdə depressiya əlamətlərini daha çox əsəbilik, akademik bacarıqlarda enmə, küsəyənlik, hansısa bir tənqidə, ya da zarafata aşırı həssaslıq, iştahda və yuxuda artış, televizora və internetə aşırı bağlılıq və öz-özünə güvəndə enmə şəklində görürük.
Əslində “patı” dediyimiz şey metamfetamindir. Metamfetamin laboratoriyada hazırlanan bir molekuldur. Bu molekul stimullaşdırıcı olaraq bilinir. Yəni stimullaşdırıcı dediyimiz şey əslində qıcıqlandırıcıdır. Normalda daha əvvəlki stimulantlardan kokain var idi. Kokain, kofein.. Bunlar stimulantlar idi. Amma metamfetamin də ortaya çıxdıqdan sonra… Metamfetamin eyni zamanda təsiri digər maddələrdən çox-çox, qat-qat yüksəkdir.
İntihar sadəcə fərdlərin yaşadığı problem deyil. İntihar eyni zamanda o fərdlərin yaxın ətrafının, ailəsinin, çevrəsinin, eyni zamanda cəmiyyətin bir problemidir və çox ciddi bir problemdir. Bu məsələnin ciddiyyətinə diqqət çəkmək üçün bəzi rəqəmlərdən bəhs etmək istəyirəm. Hər 40 saniyədə 1 nəfər intihardan ölür Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2019-cu il məlumatlarına əsasən dünya üzərində 1 il ərzində, […]
Maddə istifadəsi ona ziyan vurmağa başladığı zaman, eyni zamanda işini, həyatını, ev həyatını, çevrəsini və maddi və ya mənəvi olaraq ona ziyan vurduğu zaman və ondan ayrı qala bilmədiyi zaman, eyni zamanda narkotik maddə təsirində çox vaxt keçirdiyi zaman müalicəyə başlamalıdır. Asılılıq diaqnozu necə qoyulur? O, insanda bir il ərzində ən azından bir ay müddətində […]
Obsessiya və kompulsiya nədir? Obsessiya fərdin ağlına gələn, amma onun məntiqinə, inancına, dünyagörüşünə uyğun olmayan fikirlər, obrazlar və yaxud da davranış istəklərdir. Bunlar eyni zamanda güclü narahatlıq və təşviş hissi ilə də müşayət olunur. Fərdin özünə yad olan bir fikir və yaxud da bir obraz ağlına gəlir və bu obraz, ya da fikir ağlına gəldiyi […]
Travma dediyimiz zaman, əlbəttə, burada “psixoloji travma”nı nəzərdə tuturuq. Travmanın nə olduğunu deməmişdən əvvəl “stress”in nə olduğunu deməkdə fayda var. Stress nədir? Stress orqanizmin homeostazını deyirlər də, tarazlığını pozan hər hansı bir faktora stress deyə bilirik. Bu, psixoloji tarazlığı pozan bir şey də ola bilər, fizioloji tarazlığı pozan bir şey də ola bilər. Bu cür […]
Əslində psixoz və nevroz heç biri ayrı-ayrılıqda bir xəstəlik deyil. Bunlar müəyyən psixiatrik əlamətlərin, simptomların çərçivə bir anlayışıdır, çərçivə bir tərifidir. Nədir psixoz ya da ki psixotik əlamətlər dediyimiz şey? Nədir nevroz və yaxud da nevrotik əlamətlər dediyimiz şey? Əvvəlcə psixozdan başlamağın daha doğru olacağını düşünürəm, geri qalanı da nevroz olaraq tərif edə bilərik. Psixoz […]